Quantcast
Channel: Pola Retradio en Esperanto
Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433

Ĉu ene de la Tero restaĵoj de alia planedo

$
0
0

Sciencistoj estas preskaŭ certaj, ke la Luno aperis post kiam antaŭ 4,5 miliardoj da jaroj la proto-Teron frapis alia planedo, Theia. Ne estas sciate, kio kun ĝi okazis, ĉu post la kolizio ĝi fordistanciĝis disde la Tero aŭ ĉu ambaŭ kuniĝis. Qian Yuan kaj liaj kolegoj el la Ŝtata Universiato de Arizono asertas, ke okazis kuniĝo kaj krome, ke la restaĵo de Theia troviĝas ene de la Tero. Laŭ komencaj taksoj Theia havis la dimension de la Marso, sed aŭtoroj de la laste aperintaj esploroj opinias, ke ĝi estis kvaroble pli granda kaj egalis laŭ sia grandeco al la proto-Tero. La aŭtoroj de ambaŭ konceptoj samopinias, ke la kuniĝo de la nukleoj de la Tero kaj de Theia okazis en la daŭro de nur kelkaj horoj. La tavolo inter la Tera nukleao kaj krusto, la tiel nomata termatelo dikas je 2900 kilometroj, sed ĝi ne estas kohera. Ĉirkaŭ 8 procentoj en maniero evidenta diferencas disde la cetera parto. Formas ĝin du grandegaj spacoj, t.n. provincoj de malaltigitaj rapidecoj de transversaj ondoj LLSVP, en kiuj la sismaj ondoj moviĝas eĉ du procentojn malpli rapide. Unu el ili troviĝas sub Afriko, la alia sub Pacifiko. Parto de sciencistoj opinias, ke la malrapidigo de ondoj en LLSVP rezultas el la fakto, ke ili karakteriziĝas per pli alta temperaturo ol la cetera parto de la termantelo. La sciencistoj el Arizono opinias krome, ke ili estas ne sole pli varmaj, sed ankaŭ pli densaj kaj havas malsaman konsiston. Yuan mem deklaris, ke la esplorojn pri LLSVP kiel restaĵoj de Theia inspiris lekcio de profesoro Misza Zołorow asertinta, ke mankas rektaj pruvoj pri la ekzisto de koliziinta planedo. La pliaj esploroj de Yuan ebligis lanĉi sian hipotezon pri spuroj de Theia ene de la Tero. Li ligis al siaj mezuroj, al esploroj de geokemiisto Sujoy Mukhopadhyay pri izotopoj de noblaj gasoj en la tera matelo kaj al laboroj de astrofizikisto Steven Desch esploranta probablan konsiston de Theia. Oni esperas, ke nun aliaj sciencistoj levos la temon por ĝin konfirmi aŭ faligi.

El la elsendo 20.04.2021. Lagas Barbara – 2′ 59″


Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433