Hodiaŭ ni komencu nian foliumadon de E-gazetoj per la marta numero de la revuo „Esperanto”. Ne senkaŭze. Nome ĝiaj unuaj paĝoj estas amplekse dediĉitaj al la 100-jariĝo de la E-radiofonio kaj tiukaze mi esprimas dankvortojn al la revuredaktoroj Dima Ŝevĉenko kaj Anna Striganova pro la atento al la temo dediĉita. En ampleksa artikolo, kiun mi aŭtoris kadre de „Malferme – Faka Agado”, mi klopdis observi kronologion de la 100-jara fenomeno radio en la E-komunumo. Ne ĉiujn fontojn mi tamen sukcesis aliri tial manko de informoj pri multaj E-elsendoj ankoraŭ antaŭmilitaj, ekzemple en Brazilo, Japanio kaj ankaŭ manko de mencioj pri pluraj jam la postmilitaj, kaj dekoj da efemeraj t.n. „radioj” el la jam interreta epoko. Tio sole pruvas, ke sen skribita historio, sen arkivaĵoj, sen registritaj atestoj de radiokulaborantoj, aŭtoroj, parolistoj la kultura valoro, kiun en nia E-komunumo reprezentas E-radio falos en la forgeson. Antaŭ multaj jaroj oni uzis la difinon „sur la ondoj, per la ondoj de etero”. Necesas zorgi, ke tiu ĉi nia kulturvaloraĵo ne malaperu kun la ondoj de etero. Sur du pliaj paĝoj „Esperanto” kunmetis respondojn de reprezentantoj de tiaj nun funkciantaj E-radioj, kiel Radio Havano Kubo, Pola retRadio kaj Muzaiko. Ni enrigardu ilin. Je la peto mencii ion aparte interesan por koncerna radio Ariadna Garcia Gutierrez menciis la ebecon nur voĉe komuniki kun la tuta mondo, kio dank’ al Esperanto estas aparte interesa kaj speciala. Ŝia patrino Maritza reliefigis la fakton, ke en la intereta epoko la radio fariĝis multmedia. Veronika Poor reliegis la flekseblan strukturon de la programoj kaj malfermitecon je kunlaboro. Mi mem kiel reprezentanto de Pola RetRadio menciis la fakton, ke la kreiĝo de la profesia E-Redakcio la 4-an de apilo 1959 okazis ja iom hazarde en la datreveno de la 1-a Konferenco rekomendanta uzon de Esperanto en Radio. Alia aparta karakterizaĵo de la varsoviaj E-elsendoj estis viglaj kaj tre riĉaj kontaktoj kun aŭskultantoj. Responde pri la avantaĝoj kaj defioj por E- radiofonio koleginoj el Havano Kubo menciis la neceson de daŭra zorgo esti alloga amaskomunikilo kaj adapteblon. Mi mem kiel avantaĝon menciis geografian vastiĝon de nia aŭditorio, kaj kiel defion la zorgon pri konkurenca elsendoenhavo rilate al la amasa reta informproduktado en la sociaj portaloj. Plia demando rilatis al la aparta maniero noti la 100-jariĝon de E-Radio. Verdire sole Pola RetRadio informis pri serio da ripetaj kaj novaj programeroj ligitaj kun la E-Radio. La lasta demando ebligas fine al la leganto konatiĝi kun la retepoka evoluo de la E-elsendoj el Havano, Varsovio kaj de Muzaiko. Kvin plenaj paĝoj vere bela omaĝas la 100-jariĝon de la E-Radiofonio. Espereble ili spronos plivastskalan kolektadon de forgesitaj dokumentoj, folimadon de malnovaj gazetoj kaj verkadon de artikoloj rilatantaj al la E-radiofonia historio kaj nuno. La marta „Esperanto” okupiĝas ne sole pri la radio prezentante interesan intervjuon kun la ĉefredaktoro de „Panoramo de la Granda Insulo” el Malagasio. Kiel konfesis en la inervjuo Henriel Fidilalao la celo de lia periodaĵo estas diskonigi Malagasion al tutmonda eperantistaro. Aliflanke „ĝi estas modelo de praktika uzebleco de Esperanto por konkrete enspezi monon”. En la organo de UEA ni legas pripensojn de la prezidanto Duncan Charters koncerne Strategian Planadon pliaj paŝoj. Li i.a. instigas, ke laŭeble vaste la asocia membraro aktiviĝu por opiniinterŝanĝo en la Forumo de UEA kaj pri la planado kaj pri nun kreiĝantaj projektoj. Mark Fettes, kiel la nunjara reĝisoro de la kongresa temo „Lingvo, vivo, tero” prezentas siajn invitideojn al profundigotaj diskutoj dumkongresaj. Kiel li atentigas „nia kongresa temo en Montrealo invitas al diskutoj ne nur pri lingvaj demandoj, sed pri la rilatoj inter lingvo, vivmaniero, ekologia scio, pasinteco kaj etonteco”. Aparte kortuŝaj en la marta „Esperanto” estas paĝoj destinitaj al la forpasinta en februaro eksa Ĝenerala Direktoro Simo Molojevic, kiun rememoras la iamaj stabanoj, Stefan MacGill, Rob Moerbeek, Diccon Masterman, Anna Lowenstein, Francois Lo Jacomo, Istvan Ertl, Wim Jensen kaj Ionel Onet. Semajnon pli frue ol „Esperanto”-revuo atingis nin „La Revuo Orienta”. La 12-a pasintjara numero kovrilpaĝe kvazaŭ jam aludas al printemo per la bildo de la blua rokturdo. En la numeon enkondukas la rubriko „Esperanto kaj Mi”. Kun plezuro kaj intereso mi konatiĝs kun E-spertoj de plurfoje renkontita diversokaze Elisabeth Le Dru el Francio. En ŝia aktivado iel aparte kaptis mian atenton la organizado de E-teatraĵoj – unuhoraj – por la ekstera publiko. Kun intereso mi sekvis ankaŭ la artikolon de Aoyama Tooru pri spertoj, inkluzive teknikajn ligitajn kun la voĉlegado de „La Revuo Orienta” i.a. por blinduloj, kiuj la voĉan version de la revuo ricevas senpage. Sen ligo al Esperanto tre interese pri la ebla rolo de Artefarita Inteligenteco/ Intelekto en X-radia diagnozado skribis Toru Mori. Okito Kazumi i.a. priskribas la praktikon de iuj firmaoj, kiuj en la epoko de distanca laboro provikita de la kronvirusa pandemio diversmaniere instigas siajn laborantoj al korpa ekzercado. Ili logis siajn distancajn dungitojn ekzemple per pluspago aŭ organizante rivaladojn. Kiel ĉiam kun scivolemo mi legis la trilingvajn paĝojn el la ciklo „Kun la ajnuoj”, kun la tekstoj en ajunua, japana kaj Esperanto. La 12-a numero de „La Revuo Orienta” adiaŭas la japanan akademianon Saka Tadasi pri kiu nekrologas Renato Corsetti. La japanlingva nekrologo apudpaĝa forte skuis mian koron. Nur nun pere de ĝi ni eksciis pri la forpaso de nia aktiva siatempe aŭskultantino Aida Yayoi. En niaj koroj – aparte de Gabi kaj mi – restas niaj renkontiĝoj en Jokohamo, kie Gabi dum la UK estis la gasto de ge-roj Yayoj, kaj poste ni kore rememoras niajn renkontiĝojn en Varsovio. La periodaĵo de Japana E-Instituto prezentas plenmanon da esperantigitaj de Aida Yayoi utaoj de Wakayama Bokusi. Ni citu unu el ili memoromaĝe al kara Yayoi-san:
Du nuboj kuniĝontaj
dividiĝis denove kaj malaperis foren
restas la blua ĉielo printempa
El la elsendo 22.03.2022. Legas Barbara – 09′ 32″