Quantcast
Channel: Pola Retradio en Esperanto
Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433

Spuroj de la kosmaj veturiloj en la atmosfero

$
0
0

Sciencistoj delonge suspektas, ke la kosmaj flugoj povas influi la suprajn tavolojn de la atmosfero, t.e. stratosferon, kvankam ĉi rilataj esploroj ne estis/as facilaj. Entreprenis ilin scienca kolektivo sub la gvido de profesoro Dan Murphy el Purdue universitato kaj NOAA-agentejo. Helpe de aviadiloj flugantaj en la alteco de 19 kilomentroj super la Tero en la troviĝantaj tie aerosoloj sciencistoj malkovris signifajn kvantojn de metaloj, kiuj plej verŝajne devenas el ĉiam pli oftaj startoj kaj revenoj de la kosmaj veturiloj sur la Teron. Tiuj metaloj kondukas al ŝanĝoj en kemiaj procezoj okazantaj en la atmosfero, kio povas influi ĝin mem kaj ankaŭ la ozonan tavolon de la Tero. Nun la homaro lanĉas tiom multajn veturilojn en la kosman spacon, ke pri decida plimulto la amaskomunikiloj entute ne mencias. Ili estas lanĉataj helpe de katapultaj raketoj, kiuj falas en la afmosferon, kie ili forbrulas. Al la atmosfero trafas malnovakaj kaj difektitaj satelitoj. Ilia maso estas tiom granda, ke komencas rivali kun la maso de natura materialo trafanta en la atmosferon el la ksoma spaco. Sciencistoj malkovris en la stratosfero pli ol 20 elementojn, kies reciproka rilato spegulas la la rilaton de elementoj utiligataj en alojoj uzataj por la konstruo de la kosmaj veturiloj. La kvanto de litio, aluminio, kupro kaj plumbo el veturiloj revenantaj en la teran atmosferon signife superis normalajn kvantojn de ĉi tiuj metaloj en la ksoma polvo. Preskaŭ 10 procentoj de partikloj de sulfata acido, kiuj protektas la ozonan tavolon enhavas aluminion kaj aliajn elementojn devenantajn el la kosmaj veturiloj. Ilia nombro haste kreskos en la plej proksimaj jardekoj, tial sciencistoj konkludas, ke eĉ duono de la partikloj de sulfata acido enhavos metalelementojn. Dume ne estas sciate, kiel tio influas la ozonan tavolon de la Tero, sekve la vivon sur nia planedo. La esploroj okazis kadre de NASA-projekto dediĉita al la aerscienca programo.

El la elsendo 30.10.2023. Legas Barbara – 02′ 48″


Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433