Quantcast
Channel: Pola Retradio en Esperanto
Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433

Koninda polo – d-ro Seweryn Gałęzowski

$
0
0

La 25-an de januaro pasis la 200-a naskiĝdatreveno de Seweryn Gałęzowski talenta pola kirurgo, sciencisto. Konsiderata kiel elstara pola elmigra aktivulo post la falo de la kontraŭcara Novembra Insurekcio sendube li povas interesi unuavice polojn aŭ interesiĝantojn pri pola historio. Sed iu aparta epizodo en lia biografio inklinis nin doni kelkan atenton al lia interesa figuro en nia hodiaŭa felietono. La deriviĝanta el la pola nobela familio Seweryn Gałęzowski en 1824 diplomitiĝis pri medicino, kirurgio kaj akuŝa arto en la Vilna Universitato baze de la disertacio „De variola mitigata”. Baldaŭ poste li fariĝis asistanto en ĝia Ĥirurgia Kliniko, kaj vicrektoro. Kelkaj sukcesaj kuracprocedoj alportis al li famon de talenta kirurgo. La plej sensacia estis la kazo kuraci blindecon sekve de la ekstrakto de la putriĝinta dento. Pliaj kuracistaj sukcesoj fruktis per la kruco de s-ta Vladimiro, atribuita de la militista gubernatoro de la Pola Reĝolando, Konstanty. La nomumon por la kirurgia katedro en Varsovio d-ro Gałęzowski tamen ne akceptis. Malgraŭ tio en 1828 la fakultata konsilio direktis lin profundigi kirurgiajn studojn kaj konatiĝi kun la organizo de klinikoj en Germanio, Britio, Francio kaj Italio. Eksciinte en Napolo pri la eksplodo de la kontraŭcara Novembra Insurekcio Sewryn Gałęziowski revenis al la lando fariĝinte konfidoplena kunlaboranto de la insurgenta Nacia Registaro. Lia tasko estis la gvidado de la milita hospitalo en Varsovio. Pro la protekto super la vunditoj li ricevis la Oran Krucon Virtuti Militari. Post la falo de la insurekcio d-ro Gałęzowski forveturis al Berlino kaj Getingo fariĝante intima kunlaboranto de Karl Ferdinand Graefe kaj Philipp Franz Walther, publikigante artikolojn en la redaktata de ili „Revuo de Kirurgio kaj Oftomatologio”. Tamen persekutsekvata de rusaj spionoj serĉantaj ĉe li la akton de sentronigo de la rusa caro kiel la kapo de la Pola Reĝolando li en 1834 forveturis al Meksikio. Tie li transprenis la postenon de kuracisto en la gvidata de germanoj minejo de arĝento en Angangueo. Du jarojn poste li translokiĝis al la urbo Meksiko, fariĝante la kunestablinto de la loka universitato kaj ĝia kuracista fakultato. En Meksiko d-ro Seweryn Gałęzowski gvidis ĝuantan grandan estimon privatan kuracistan praktikon. Malgraŭ tio du tagojn semajne li destinadis al la senpaga kuracado de la povra indiana loĝantaro. Kelkfoje li miris, ke en la lando de daŭraj konfliktoj kaj ne kaŝeblaj banditekscesoj neniam li estis atakita. Evidentiĝis, ke la loka loĝantaro dankeme gardestaris laŭe de liaj vojoj, zoris pri lia havaĵo kaj gastejoj en kiuj li laŭvoje haltis. La sukcesa kuracista praktiko ebligis al d-ro Gałęzowski bonstatiĝi. Li kuracis sukcese ankaŭ i.a. usonajn generalojn havante kun ili rektajn kontaktojn dum la kunsidoj de la Medicina-Kirurgia Akademio en Novjorko. Li eĉ entreprenis klopodojn pri akiro de la usona civitaneco, sed en 1848 je la informoj prirevolucioj en Eŭropo, la t.n. Printempo de la Popoloj li revenis al la malnova kontinento. Li persone maltrafis la revolicieventojn renkontinte tamen en Parizo novajn elmigrintojn en Pollando. Demokrato laŭkonvinke, identiĝanta kun neniu partia frakcio, d-ro Seweryn Gałęzowski lasis la kuracistan praktikon. Siajn zorgojn kaj klopodojn li dediĉis al la pola lernejo Batiniol en Parizo. Li savis ĝin kontraŭ bankroto kaj organizis laŭ nova maniero. D-ro Seweryn Gałęzowski mortis en sia pariza loĝejo la 31-an de marto 1878 kaj eterne ekripozis en la tombjo Père-Lachaise.

El la elsendo 29.01.2021. Lagas Barbara – 5′ 56″


Viewing all articles
Browse latest Browse all 2433